BUYRUKLARI HATIRLAMAK İÇİN VERİLEN BUYRUK
TZITZIT EMRİ
Çölde geçen 40 yıl boyunca Tanrı’nın Musa aracılığıyla verdiği tzitzit buyruğu, İsrail halkına — ister yerli ister Gentile olsun — giysilerinin köşelerine püsküller (tzitzit [ציצת], yani iplikler, saçaklar, püsküller) yapmalarını ve bu püsküllerin arasına mavi bir iplik yerleştirmelerini emreder.
Bu fiziksel sembol, Tanrı’nın takipçilerini ayırt etmek için hizmet eder ve onların kimliklerini ve Tanrı’nın buyruklarına olan bağlılıklarını sürekli hatırlatır.
MAVİ İPLİĞİN ANLAMI
Mavi ipliğin dâhil edilmesi — genellikle gökler ve ilahiyetle ilişkilendirilen bir renk — bu hatırlatıcının kutsallığını ve önemini vurgular. Bu buyruk, “kuşaklarınız boyunca” uygulanması gereken bir buyruk olarak ilan edilmiştir; yani belli bir zamanla sınırlı değildir, sürekli yerine getirilmesi gereken bir buyruktur:
“RAB Musa’ya şöyle dedi: ‘İsrail halkına de ki: Gelecek kuşaklarınız boyunca giysilerinin köşelerine püsküller yapsınlar. Her püsküle mavi bir iplik koysunlar. Bu püsküllere bakarak RAB’bin bütün buyruklarını hatırlayacak ve onlara uyacaksınız. Kendi yüreğinizin ve gözlerinizin peşinden giderek fuhuş yapmayacaksınız. Böylece bütün buyruklarımı hatırlayıp onlara uyacak ve Tanrınız için kutsal olacaksınız.’” (Çölde Sayım 15:37-40)
TZITZIT BİR KUTSAL ARAÇTIR
Tzitzit sadece süs amaçlı değildir; Tanrı’nın halkını itaate yönlendiren kutsal bir araçtır. Amacı nettir: imanlıların kendi arzularının peşinden gitmelerini engellemek ve onları Tanrı’nın önünde kutsal bir yaşama yönlendirmektir.
Tzitzit takmakla, Rab’bin takipçileri buyruklarına olan sadakatlerini gösterir ve Tanrı ile yaptıkları antlaşmayı her gün kendilerine hatırlatırlar.
SADECE ERKEKLERE Mİ, HERKESE Mİ?
İBRANİCE TERİMLER
Bu buyrukla ilgili en sık sorulan sorulardan biri, yalnızca erkeklere mi yoksa herkese mi yönelik olduğudur. Cevap, bu ayette kullanılan İbranice terimde gizlidir: Bnei Yisrael (בני ישראל), yani “İsrail’in oğulları” (eril).
Ancak Tanrı’nın tüm topluluğa hitap ettiği diğer ayetlerde, “İsrail topluluğu” anlamına gelen Kol-Kahal Yisrael (כל-קהל ישראל) ifadesi kullanılır (bkz. Yeşu 8:35; Yasa’nın Tekrarı 31:11; 2. Tarihler 34:30).
Ayrıca, genel halktan söz edilirken cinsiyetsiz bir terim olan am (עַם), yani “halk” kelimesi de sıkça kullanılır. Örneğin, Tanrı On Emir’i verdiğinde: “Böylece Musa halkın (עַם) yanına indi ve onlara söyledi.” (Çıkış 19:25)
Tzitzit buyruğu ile ilgili ayette kullanılan İbranice kelime seçimi, bu buyrukların özellikle oğullara (“erkeklere”) yönelik olduğunu açıkça gösterir.
GÜNÜMÜZDE KADINLAR ARASINDAKİ UYGULAMA
Bazı modern Yahudi kadınlar ve Mesih’e iman eden Gentile kadınlar, giysilerini tzitzit adı verdikleri püsküllerle süslemekten hoşlansalar da, bu buyruğun her iki cinsiyete yönelik olduğuna dair hiçbir işaret yoktur.
TZITZIT NASIL TAKILIR?
Tzitzit püskülleri giysilere tutturulmalıdır: önde iki adet, arkada iki adet olacak şekilde — banyo sırasında hariç (doğal olarak). Bazıları uyurken tzitzit takmayı isteğe bağlı görür. Uyurken takmayanlar, tzitzitin görsel bir hatırlatıcı olduğu ve kişi uykudayken bu işlevin ortadan kalktığı mantığıyla hareket ederler.
Tzitzit kelimesinin telaffuzu (zitzit) şeklindedir; çoğul formları ise tzitzitot (zitziôt) ya da sadece tzitzits olarak kullanılır.
İPLİKLERİN RENGİ
ÖZEL BİR MAVİ TONU ZORUNLU DEĞİLDİR
İlgili ayette, ipliğin tam mavi (veya mor) tonu belirtilmez. Modern Yahudilikte birçok kişi bu rengin tam tonu bilinmediği gerekçesiyle mavi iplik kullanmaktan kaçınır ve tzitzitlerini sadece beyaz ipliklerle yapar. Ancak, eğer belirli bir ton önemli olsaydı, Tanrı mutlaka bunu açıkça bildirirdi.
Buyruğun özü, rengin tonunda değil, itaatte ve Tanrı’nın buyruklarını sürekli hatırlamakta yatar.
MAVİ İPLİĞİN SEMBOLİZMİ
Bazıları mavi ipliğin Mesih’i simgelediğine inanır, ancak bu görüş Kutsal Yazılar tarafından desteklenmez — her ne kadar kulağa hoş gelse de.
Bazıları da — Tanrı’nın sadece bir ipliğin mavi olması gerektiğini belirtip diğer iplikler hakkında herhangi bir renk kısıtlaması yapmamasını fırsat bilerek — çok renkli ve gösterişli tzitzitler yapmaktadır. Bu tavsiye edilmez, çünkü Tanrı’nın buyruklarına karşı lakayıt bir yaklaşımı yansıtır ve ruhsal açıdan faydalı değildir.
RENKLERİN TARİHİ BAĞLAMI
Kutsal Kitap zamanında iplikleri boyamak pahalıydı. Bu nedenle orijinal tzitzitlerin büyük olasılıkla koyun, keçi veya deve yününden yapılan, beyaz ile bej arası doğal renklerde olduğu düşünülmektedir. Biz de bu doğal tonlara sadık kalmanızı öneririz.
İPLİK SAYISI
KUTSAL YAZILARDA İPLİKLERLE İLGİLİ TALİMATLAR
Kutsal Yazılar, her bir tzitzit’in kaç iplikten oluşması gerektiğini belirtmez. Tek zorunluluk, ipliklerden birinin mavi olmasıdır.
Modern Yahudilikte tzitzitler genellikle dört ipliğin ikiye katlanmasıyla toplam sekiz iplik olacak şekilde yapılır. Ayrıca çeşitli düğümler de içerir ve bu düğümler zorunlu kabul edilir. Ancak bu sekiz iplik ve düğüm uygulaması tamamen geleneksel (rabinî) olup Kutsal Yazılar’da hiçbir temele sahip değildir.
ÖNERİLEN SAYILAR: BEŞ VEYA ON İPLİK
Bizim önerimiz, her bir tzitzit için beş ya da on iplik kullanmanızdır. Bu sayı, On Emir ile uyumlu olması açısından seçilmiştir — çünkü tzitzitin amacı Tanrı’nın buyruklarını hatırlatmaksa, iplik sayısının bu evrensel sembolle örtüşmesi anlamlıdır.
Elbette Tanrı’nın Yasası’nda sadece on emir yoktur, ancak Mısır’dan Çıkış 20’deki On Emir’in yer aldığı iki taş levha, uzun zamandır Tanrı’nın Yasası’nın tamamını simgeleyen bir sembol olarak kabul edilmiştir.
| Tzitzit’inizi Tanrı’nın buyruğuna göre kendiniz yapın PDF’yi indir |
 |
İPLİK SAYISININ SEMBOLİZMİ
Bu durumda:
- On iplik, her tzitzitte On Emir’i temsil edebilir.
- Beş iplik, her levhada beş emir olduğunu simgeleyebilir — ancak bu buyrukların iki levhaya nasıl dağıtıldığı kesin olarak bilinmemektedir.
Pek çok kişi (kanıta dayanmadan) bir levhada Tanrı ile olan ilişkilerimize dair dört emir, diğer levhada ise insanlarla olan ilişkilerimize dair altı emir olduğunu varsayar.
Her ne olursa olsun, beş veya on iplik seçimi yalnızca bir öneridir; çünkü Tanrı bu ayrıntıyı Musa’ya bildirmemiştir.
“GÖRÜP HATIRLAYASINIZ DİYE”
İTAAT İÇİN GÖRSEL BİR ARAÇ
Tzitzit, içindeki mavi iplikle birlikte, Tanrı’nın kullarına tüm buyruklarını hatırlatmak ve onları yerine getirmelerine yardımcı olmak için verilen görsel bir araçtır. Ayet, kalbin ve gözlerin arzularına uymanın günaha yol açabileceğini vurgular. Bunun yerine, Tanrı’nın halkı buyruklarına odaklanmalıdır.
ZAMANA BAĞLI OLMAYAN BİR İLKE
Bu ilke zamanla sınırlı değildir; eski İsrailliler için geçerli olduğu gibi, bugün Tanrı’nın buyruklarına sadık kalmaya çağrılan Hristiyanlar için de geçerlidir. Tanrı bize bir şeyi hatırlamamızı söylüyorsa, bunun nedeni, bizim unutmaya eğilimli olduğumuzu bilmesidir.
GÜNAHA KARŞI BİR ENGEL
Bu “unutma” sadece buyrukları hatırlayamamak değil, aynı zamanda onları uygulayamamak anlamına gelir. Bir kişi günah işlemeye niyetlendiğinde aşağıya, tzitzitlerine baktığında, ona bu buyrukları veren bir Tanrı olduğunu hatırlar. Bu buyruklara uyulmazsa sonuçları olacaktır.
Bu anlamda, tzitzit günaha karşı bir engel işlevi görür ve imanlının Tanrı’ya olan yükümlülüklerini hatırlayıp sadakatle yoluna devam etmesine yardımcı olur.
“TÜM BUYRUKLARIM”
TAM BİR İTAATE ÇAĞRI
Tanrı’nın tüm buyruklarını yerine getirmek, kutsallık ve O’na sadakat içinde kalmak için zorunludur. Giysilere takılan tzitzitler, Tanrı’nın kullarına kutsal ve itaatkâr bir yaşam sürme sorumluluğunu hatırlatan somut bir semboldür.
Kutsal olmak — yani Tanrı’ya adanmış olmak — Kutsal Kitap boyunca tekrarlanan merkezi bir temadır ve bu özel buyruk, Tanrı’nın kullarının bu yükümlülüğü sürekli hatırlamaları için bir yol sunar.
“TÜM” BUYRUKLARIN ANLAMI
İbranice kōl (כֹּל) isminin kullanılması önemlidir. Bu kelime “tümü” anlamına gelir ve yalnızca bazı buyruklara uymakla (ki bu neredeyse tüm kiliselerde yaygındır) değil, Tanrı’nın bize verdiği buyrukların tamamına uymamız gerektiğini vurgular.
Tanrı’nın buyrukları, O’nu hoşnut etmek istiyorsak eksiksiz bir şekilde yerine getirmemiz gereken talimatlardır. Bu şekilde, Tanrı bizi Mesih’e gönderebilir ve O’nun kurbanı aracılığıyla günahlarımız bağışlanabilir.
KURTULUŞA GİDEN SÜREÇ
İTAATLE BABAYI HOŞNUT ETMEK
İsa açıkça belirtmiştir ki kurtuluşa giden yol, kişinin davranışıyla Baba’yı hoşnut etmesiyle başlar (Mezmurlar 18:22-24). Baba, kişinin yüreğini inceler ve onun itaat eğilimini onayladıktan sonra, Kutsal Ruh o kişiyi Tanrı’nın tüm kutsal buyruklarına uyması için yönlendirir.
BABA’NIN MESİH’E GÖTÜREN ROLÜ
Daha sonra Baba, bu kişiyi İsa’ya gönderir ya da bir “armağan” olarak verir:
“Beni gönderen Baba’nın çekmesi olmadıkça kimse bana gelemez; ve ben onu son günde dirilteceğim” (Yuhanna 6:44).
Ayrıca:
“Beni gönderenin isteği şudur: bana verdiklerinden hiçbirini kaybetmeyeyim, hepsini son günde dirilteyim” (Yuhanna 6:39).
TZITZITLERİN GÜNLÜK HATIRLATICI OLARAK ROLÜ
Tzitzit, görsel ve fiziksel bir hatırlatıcı olarak, bu süreçte önemli bir rol oynar. Tanrı’nın kullarının itaate ve kutsallığa sadık kalmalarına her gün yardımcı olur.
Tanrı’nın bütün buyruklarına yönelik bu sürekli farkındalık isteğe bağlı bir durum değildir — Tanrı’ya adanmış ve O’nun isteğiyle uyumlu bir hayatın temel bir unsurudur.
İSA VE TZITZIT
Mesih İsa, yaşamı boyunca Tanrı’nın buyruklarını yerine getirmenin önemini göstermiştir — buna giysilerinde tzitzit takmak da dahildir. Orijinal Grekçe’de kullanılan kelime [kraspedon (κράσπεδον) — tzitzit, püskül, saçak] bize, kanaması olan kadının iyileşmek için dokunduğu şeyin tzitzit olduğunu açıkça gösterir:
“O sırada on iki yıldır kanaması olan bir kadın arkasından yaklaşıp giysisinin püskülüne dokundu” (Matta 9:20).
Benzer şekilde, Markos İncili’nde de birçok kişinin İsa’nın tzitzitine dokunmak istediğini görüyoruz. Çünkü bunların Tanrı’nın kutsal buyruklarını — bereket ve şifa getiren buyrukları — simgelediğini biliyorlardı:
“Köylere, kasabalara, kırsal alanlara nereye gittiyse, hastaları çarşılara yatırıyorlardı. Halk, giysisinin saçaklarına dokunmalarına izin vermesi için yalvarıyordu; kim dokunduysa iyileşti” (Markos 6:56).
İSA’NIN HAYATINDA TZITZIT’İN ÖNEMİ
Bu anlatımlar, İsa’nın Tevrat’ta emredildiği şekilde tzitzit takma buyruğuna sadakatle uymuş olduğunu gösterir. Tzitzitler sadece dekoratif öğeler değil, Tanrı’nın buyruklarını simgeleyen derin anlamlar taşıyan sembollerdir. Halkın, tzitzitleri ilahi kudretle bağlantı kurmak için bir araç olarak görmesi, Tanrı’nın Yasası’na itaatin bereket ve mucizeler getirdiğini göstermektedir.
İsa’nın bu buyruğa uyması, Tanrı’nın Yasası’na tam teslimiyetini gösterir ve takipçileri için güçlü bir örnek sunar. Bu örnek, sadece tzitzit için değil, Babası’nın tüm buyrukları için geçerlidir: Şabat, sünnet, saç ve sakal, ve yasak etler gibi buyruklar da dâhildir.
