Bu sayfa, Tanrı’nın Yasası’nın yalnızca Kudüs’te Tapınak mevcutken yerine getirilebilen buyruklarını ele alan bir serinin parçasıdır.
- Ek 8a: Tapınak Gerektiren Tanrı’nın Yasaları
- Ek 8b: Kurbanlar — Neden Günümüzde Yerine Getirilemezler
- Ek 8c: Kutsal Kitap’taki Bayramlar — Neden Günümüzde Hiçbiri Yerine Getirilemez
- Ek 8d: Arınma Yasaları — Tapınak Olmadan Neden Yerine Getirilemezler (Bu sayfa).
- Ek 8e: Ondalıklar ve İlk Ürünler — Neden Günümüzde Yerine Getirilemezler
- Ek 8f: Komünyon Ayini — İsa’nın Son Akşam Yemeği Fısıh’tı
- Ek 8g: Nezirlik ve Adak Yasaları — Neden Günümüzde Yerine Getirilemezler
- Ek 8h: Tapınakla İlgili Kısmi ve Sembolik İtaat
- Ek 8i: Çarmıh ve Tapınak
Tevrat’ta törensel temizlik ve kirlilikle ilgili ayrıntılı yasalar vardır. Bu buyruklar hiçbir zaman kaldırılmadı. İsa onları asla iptal etmedi. Buna rağmen Tanrı, İsrail’in sadakatsizliğine karşılık olarak Tapınak’ı, sunağı, kâhinliği ve ulusun arasından tezahür eden konutunu kaldırdı. Bu kaldırılış nedeniyle, arınma buyrukları bugün yerine getirilemez.
Zayıf yaratıklar olmamıza rağmen Tanrı, seçtiği halkına olan sevgisiyle yüzyıllar boyunca İsrail’in arasında varlığını tesis etti (Çıkış 15:17; 2 Tarihler 6:2; 1 Krallar 8:12-13). Ancak M.S. 70 yılından beri, kutsallığının tezahür ettiği ve tecrübe edildiği Tapınak artık yoktur.
Yasanın buyurduğu şey
Yasa, temiz (טָהוֹר — tahor) ve kirli (טָמֵא — tamei) olmak üzere gerçek, hukuki durumlar tanımladı. Bir kişi, insan yaşamının sıradan ve kaçınılmaz gerçekleri nedeniyle kirli olabilirdi: doğum (Levililer 12:2-5), adet görme ve diğer bedensel akıntılar (Levililer 15:19-30) ve ölüyle temas (Sayılar 19:11-13). Bu durumlar günahlı davranışlar değildi. Suçluluk taşımazlardı. Bunlar yalnızca kutsal şeylere yaklaşmayı sınırlayan hukuki durumlardı.
Tüm bu durumlar için Yasa aynı zamanda bir arınma süreci buyuruyordu. Bazen akşama kadar beklemek kadar basitti. Bazen yıkanmayı gerektirirdi. Bazı durumlarda ise kâhinlerin devreye girmesini ve kurbanları gerektirirdi. Buradaki mesele İsrail’in “kendini” kirli hissetmesi değildir. Mesele, Tanrı’nın kutsallığı çevresine gerçek sınırlar koyarak yasa çıkarmış olmasıdır.
Bu yasalar neden vardı?
Temizlik sistemi, Tanrı’nın İsrail’in arasında belirlenmiş kutsal bir alanda ikamet etmesi nedeniyle vardı. Tevrat bunun sebebini açıklar: İsrail, Tanrı’nın konutu kirletilmesin diye kirlilikten uzak tutulmalıydı; insanlar kirli durumdayken O’nun kutsal huzuruna yaklaşıp ölmesinler diye (Levililer 15:31; Sayılar 19:13).
Bu da şunu gösterir: kirlilik yasaları yaşam tarzı adetleri ya da sağlık tavsiyesi değildi. Bunlar kutsal mekân yasalarıydı. Hedefleri her zaman aynıydı: Tanrı’nın konutunu korumak ve ona erişimi düzenlemek.
Tapınak yalnızca bir yer değil, yetki alanıydı
Kutsal mekân, yalnızca dinî faaliyetlerin yapıldığı elverişli bir bina değildi. Birçok temizlik yasasının yürürlükte olduğu hukuki alandı. Kirlilik, korunması gereken kutsal bir alan, gözetilmesi gereken kutsal eşyalar ve sürdürülmesi gereken kutsal hizmet olduğu için önemliydi. Tapınak, sıradan olanla kutsal olan arasındaki hukuki sınırı oluşturuyordu ve Yasa bu sınırın korunmasını şart koşuyordu.
Tanrı, İsrail’in sadakatsizliğine karşılık olarak konutunu kaldırdığında, Yasasını kaldırmadı. Birçok arınma yasasının uygulanabildiği yetki alanını kaldırdı. Konut olmadan düzenlenecek hukuki bir “yaklaşma” yoktur ve kirletilmekten korunacak kutsal bir alan yoktur.
Asıl yasalar ve sınırlandırma prosedürleri
Levililer 15’te ev içi düzeyde birçok ayrıntı vardır: kirli yatak, kirli oturak, yıkanma ve “akşama kadar kirli olma.” Bu ayrıntılar kalıcı bir yaşam tarzı oluşturmak için bağımsız buyruklar değildi. Tek işlevi, kirliliğin Tanrı’nın konutuna ulaşıp kutsal olanı kirletmesini engellemek olan sınırlandırma prosedürleriydi.
Bu yüzden bugün bu prosedürlerin tek başına “ibadet” olarak bir anlamı yoktur. Korunması için tasarlandıkları kutsal mekân olmadan onları canlandırmak itaat değildir; sembolik taklittir. Tanrı kendi sistemi için ikameleri asla yetkilendirmedi. Tanrı’nın bizzat kaldırdığı kutsal konut hâlâ ayaktaymış gibi davranmakta Tanrı’ya bir onur yoktur.
Düzenli adet görme
Düzenli adet görme, Tevrat’taki kirlilikler arasında benzersizdir; çünkü öngörülebilir, kaçınılmaz ve yalnızca zamanla sona erer. Kadın yedi gün kirli sayılırdı; üzerinde yattığı ya da oturduğu her şey kirli olurdu; o nesnelere dokunanlar akşama kadar kirli sayılırdı (Levililer 15:19-23). Bir erkek o süre içinde onunla aynı yatakta yatarsa, o da yedi gün kirli olurdu (Levililer 15:24).
Bu düzenli, zamanla çözülen kirlilik; bir kâhini, bir kurbanı ya da bir sunağı gerektirmezdi. Hukuki amacı kutsal alana erişimi sınırlamaktı. Bu nedenle bu yasalar günlük yaşamı felce uğratmaz ve Kudüs’e sürekli yakınlık gerektirmezdi. Temiz ve kirli durumları, Tanrı’nın konutu var olduğu ve ona erişim O’nun Yasası’yla düzenlendiği için önemliydi. Konut kaldırıldığında, bu ev içi temizlik kurallarının artık hukuken uygulanabileceği bir zemin kalmaz; bu yüzden bugün yerine getirilemezler.
Önemli açıklama: adetli bir kadınla cinsel ilişki yasağı bütünüyle farklı bir yasadır. Bu buyruk bir arınma prosedürü değildir ve anlamı ya da yaptırımı için Tapınak’a bağlı değildir (Levililer 18:19; 20:18). Bu cinsel yasak çok ciddidir ve bugün hâlâ yerine getirilmesi gereken ayrı bir buyruktur.
Anormal kanama
Normal adet döngüsü dışındaki kanama farklı sınıflandırılır ve tamamlanması Tapınak’a bağlıdır. Kadın kanama sürdüğü müddetçe kirliydi; kanama bittiğinde gün saymalı, sonra sunularını kutsal mekânın girişinde kâhine getirmeliydi (Levililer 15:25-30). Bu “yalnızca zaman” kategorisi değildir. Bu, kâhin ve sunu kategorisidir. Bu nedenle bugün yerine getirilemez; çünkü Tanrı bunu tamamlamak için gerekli sistemi kaldırmıştır.
Ceset kirliliği
Ölüyle temas, kutsal mekânı doğrudan tehdit eden ağır bir kirlilik üretirdi. Tevrat bu konuda son derece ciddidir: konutu kirleten kirli kişi halkın arasından atılmalıydı ve bu kirlilik Tanrı’nın kutsal alanına karşı doğrudan bir suç sayılırdı (Sayılar 19:13; 19:20). Buyurulan arınma, Tanrı’nın atadığı araçlara ve işleyen bir kutsal mekân çerçevesine bağlıydı. Tapınak yetki alanı olmadan bu kategori buyruğa göre hukuken çözülemez.
Tanrı konutunu kaldırdığında ne değişti?
Tanrı Tapınak’ı, sunağı ve Levililer kâhinliğini yargıda kaldırdı. Bu kaldırılışla birlikte, temizlik sistemi hukuki alanını yitirdi. Korunacak kutsal bir alan, düzenlenecek hukuki bir yaklaşma noktası ve Yasa kâhinlik müdahalesi gerektirdiğinde bunu icra edecek atanmış bir kâhinlik yoktur.
Bu nedenle arınma buyruklarının hiçbiri bugün uygulanamaz — Yasa sona erdiği için değil, Tanrı buyruklara hukuki güç veren yetki alanını kaldırdığı için. Yasa hâlâ ayaktadır. Tapınak değildir.
Sembolik “arınma” neden itaatsizliktir?
Bazıları Tanrı’nın sisteminin yerine özel ritüeller, “ruhsal” yıkanmalar ya da icat edilmiş ev içi canlandırmalar koymaya çalışır. Oysa Tanrı ikameleri yetkilendirmedi. İsrail, arınma için yeni sürümler uydurmakta özgür değildi. İtaat, Tanrı’nın buyurduğunu tam olarak yapmak demekti; Tanrı’nın seçtiği yerde, Tanrı’nın atadığı hizmetkârlar aracılığıyla.
Tanrı itaatin araçlarını kaldırdığında, sadık tepki taklit değildir. Sadık tepki, Tanrı’nın yaptığını kabul etmek, icatları reddetmek ve şu an yerine getirilemeyen buyrukları onurlandırmaktır.
Sonuç
Arınma yasaları hiçbir zaman kaldırılmadı. Tanrı İsrail’in arasında ikamet ettiği ve kutsal huzuruna erişimi düzenlediği için vardı. İsrail’in sadakatsizliğine karşılık olarak Tanrı konutunu, Tapınak’ı ve kâhinliği kaldırdı. Bu kaldırılış nedeniyle, kutsal mekân temelli temizlik sistemi bugün yerine getirilemez. Bugün hâlâ yerine getirilebilen her şeye itaat ederiz; Tanrı’nın imkânsız kıldığını da O’nun yaptıklarına saygı göstererek ve buyruklarını sembolik ikamelerle değiştirmeyi reddederek onurlandırırız.
